Μπορούμε χωρίς αγάπη; Για πολλά χρόνια, η νευροεπιστήμονας Stephanie Ortigue πίστευε ότι η απάντηση ήταν ναι. Παρόλο που ερευνούσε την επιστήμη των ανθρώπινων σχέσεων, η Δρ Ορτιγκ —μοναχοπαίδι και, στα 20 και στα 30 της, ικανοποιημένη ανύπαντρη— δεν μπόρεσε να κατανοήσει πλήρως τη σημασία της αγάπης στη ζωή της. Για αυτό, άλλαξε πεδίο έρευνας, κι άρχισε να ασχολείται με το τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλο, όταν ο άνθρωπος ερωτεύεται…
Τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν είμαστε ερωτευμένοι;
Όταν ερωτευόμαστε κάποιον, το πρώτο πράγμα που παρατηρούμε είναι πόσο ωραία αισθανόμαστε. Αυτό συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλος απελευθερώνει νευροδιαβιβαστές, που ενισχύουν τη διάθεσή μας. Όταν βρίσκουμε την αγάπη, ο εγκέφαλος μας βιώνει βιολογικά πυροτεχνήματα. Ο καρδιακός μας ρυθμός αυξάνεται, τα επίπεδα της λεγόμενης ορμόνης της αγάπης, ωκυτοκίνης, αυξάνονται, κάτι που μας κάνει να νιώθουμε συνδεδεμένοι με το άλλο άτομο. Τα επίπεδα της ορμόνης και του νευροδιαβιβαστή νορεπινεφρίνη αυξάνονται, γεγονός που μας κάνει να χάνουμε την αίσθηση του χρόνου. Τα επίπεδα της αδρεναλίνης μας αυξάνονται, η οποία διευρύνει τα τριχοειδή αγγεία στα μάγουλά μας και μας κάνει να κοκκινίζουμε.
Εν τω μεταξύ, τα επίπεδα της σεροτονίνης μας, μιας βασικής ορμόνης στη ρύθμιση της όρεξης και των ενοχλητικών ανήσυχων σκέψεων, μειώνονται. Έτσι, όταν είμαστε ερωτευμένοι, μπορεί να βρεθούμε να τρώμε ακανόνιστα ή να προσηλωνόμαστε σε μικρές λεπτομέρειες, να ανησυχούμε μήπως δεν στείλουμε «το τέλειο κείμενο», «πούμε τις τέλειες λέξεις» και έτσι επαναλαμβάνουμε το κείμενο ή το διάλοσο στο επικείμενο τηλεφώνημα ξανά και ξανά στο μυαλό μας, μέχρι να το τελειοποιήσουμε.
Στη συνέχεια, όταν αρχίζουμε να νιώθουμε μια βαθιά αίσθηση ηρεμίας και ικανοποίησης με τον σύντροφό μας, ενεργοποιούνται περιοχές του εγκεφάλου που πυροδοτούν όχι μόνο βασικά συναισθήματα, αλλά και πιο περίπλοκες γνωστικές λειτουργίες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πολλά θετικά αποτελέσματα, όπως καταστολή του πόνου, περισσότερη συμπόνια, καλύτερη μνήμη και μεγαλύτερη δημιουργικότητα. Η ρομαντική αγάπη μοιάζει με μια υπερδύναμη που κάνει τον εγκέφαλο να ευδοκιμεί.
Είναι η αγάπη απαραίτητη για την επιβίωση;
Η αγάπη είναι μια βιολογική αναγκαιότητα, όπως το νερό ή η άσκηση ή το φαγητό. Η έρευνά της Stephanie Ortigue έδειξε ότι μια υγιής ερωτική ζωή – που θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον αγαπημένο σας σύντροφο, τον στενότερο φιλικό σας κύκλο, την οικογένειά σας και ακόμη και την αγαπημένη σας αθλητική ομάδα – είναι τόσο σημαντική για την ευημερία ενός ατόμου όσο μια καλή διατροφή.
Η αγάπη — με τον ολιστικό, επεκτατικό τρόπο— είναι το αντίθετο της μοναξιάς. Όταν εξετάζουμε την απουσία θετικών και υγιών σχέσεων, βλέπουμε έναν καταρράκτη σωματικών και ψυχικών μειονεκτημάτων – από την κατάθλιψη έως την υψηλή αρτηριακή πίεση έως τον διαβήτη και τον κατακερματισμό του ύπνου.
Εάν δεν αισθάνεστε ότι έχετε μια ουσιαστική σχέση, είναι σαν να διψάτε κοινωνικά και ο εγκέφαλός σας στέλνει ένα σήμα για να σας πει ότι πρέπει να βοηθήσετε το κοινωνικό σας σώμα. Μερικοί από τους ίδιους συναγερμούς, που ενεργοποιούνται, όταν οι άνθρωποι διψούν ενεργοποιούνται, όταν οι άνθρωποι αισθάνονται κοινωνικά αποκομμένοι από τους άλλους. Το κλειδί είναι να μην καταπιέζετε αυτά τα συναισθήματα. Έχουν σκοπό να μας βοηθήσουν να επιβιώσουμε.
Αλλά δεν υπάρχει ακόμα ένα στίγμα στο να παραδεχτούμε ότι είμαστε μόνοι;
Κανείς δεν αισθάνεται ένοχος όταν διψάει, σωστά; Κανείς λοιπόν δεν πρέπει να νιώθει ένοχος όταν είναι μόνος.
Υπάρχει ένα παράδοξο στη μοναξιά. Θέλουμε να πλησιάσουμε τους άλλους, αλλά το μοναχικό μυαλό είναι μοναχικό για τόσο καιρό που εντοπίζει περισσότερες απειλές —με ανακρίβεια, φυσικά— και σε κάνει να θέλεις να αποσυρθείς αντί να πλησιάσεις άλλους.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε αυτούς που νοιαζόμαστε, αλλά είναι απομονωμένοι;
Για χρόνια, οι άνθρωποι πίστευαν ότι για να βοηθήσεις ανθρώπους που είναι μόνοι, πρέπει να τους συνενώσεις. Αλλά το χειρότερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για ένα μοναχικό άτομο είναι να προσπαθήσετε να τον βοηθήσετε χωρίς να σας ζητήσει βοήθεια – μια ιδέα που βασίζεται στην αμοιβαία βοήθεια και προστασία. Αντίθετα, πρέπει να τους βοηθήσουμε να αποκτήσουν μια νέα αίσθηση της αξίας. Μπορούμε να τους ζητήσουμε τη συμβουλή τους. Το να δείχνουμε σεβασμό, να βασιζόμαστε πάνω τους, – όλα αυτά τα πράγματα μπορούν να δώσουν σε ένα μοναχικό άτομο την αίσθηση της αξίας και του ανήκειν που μειώνει τα συναισθήματα της απομόνωσης.
Ο έρωτας από απόσταση, ο έρωτας μετά από χωρισμό ή ο έρωτας για κάποιον που έχει πεθάνει επηρεάζει παρόμοια τον εγκέφαλο;
Έρευνες έχουν δείξει ότι μπορούμε να παραμείνουμε συνδεδεμένοι με άλλους ακόμα κι αν είμαστε μόνοι σε ένα δωμάτιο.
Εάν κλείσουμε τα μάτια μας και σκεφτούμε το άτομο που αγαπάμε περισσότερο, θα μας φέρει ένα χαμόγελο στο πρόσωπό μας. Αποθηκεύουμε αυτές τις θετικές αναμνήσεις στο μυαλό μας και μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε αυτές ανά πάσα στιγμή γιατί εμείς έχουμε το τηλεχειριστήριο.
