Η αναζήτηση της προσωπικής ευτυχίας μέσω της εργασίας, χρημάτων και καταναλωτικών αγαθών.
Η αναζήτηση της ικανοποίησης και της προσωπικής ευτυχίας είναι ένας σταθερός στόχος για κάθε άτομο.
Η επίτευξη όμως αυτού του στόχου απαιτεί απαραίτητα ψυχοσωματική ισορροπία και ικανοποίηση των βασικών βιολογικών, κοινωνικών και ψυχολογικών αναγκών στο κάθε άτομο.
Τα άτομα με φυσιολογική ψυχική υγεία έχουν περισσότερες πιθανότητες επίτευξης της προσωπικής ευτυχίας.
Όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενα κεφάλαια απαιτείται ομοιόσταση βιολογικών και ψυχολογικών λειτουργιών.
Επίσης, όπως περιγράφει ο Maslow στον πίνακα ιεράρχησης των αναγκών και επιθυμιών του κάθε ατόμου, προηγείται η ικανοποίηση των βασικών αναγκών κι ύστερα ακολουθούν οι υπόλοιπες.
Σε ένα άτομο που ζει σε μια δυτική κοινωνία η σημασία της εργασίας, των οικονομικών απολαβών και η ικανοποίηση προσωπικών και καταναλωτικών αγαθών είναι ιδιαίτερα σημαντική και πολλά άτομα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους-πριν την σύνταξιοδότηση τους- προσπαθούν να ανταποκριθούν στα πρότυπα εργασίας και συμπεριφοράς των δυτικών κοινωνιών.
Όμως, τα χρήματα, η εργασία και τα καταναλωτικά αγαθά δεν συμβαδίζουν πάντα με την προσωπική ικανοποίηση.
Όπως αναφέρει ο Επίκτητος στο έργο του “ Εγχειρίδιον, Οδηγός για μια ευτυχισμένη ζωή”: «Στους ανθρώπους δεν προκαλούν αναστάτωση τα πράγματα, αλλά οι πεποιθήσεις που έχουν για αυτά». Ακόμα, ο Επίκουρος στο έργο του “ Περί αιρέσεων και φυγής” αναφέρει ότι η έλλειψη πόνου είναι ηδονή της ηρεμίας ενώ η χαρά και η ευχαρίστηση συνυπάρχουν με την κίνηση (Επίκουρος, Άπαντα, 1992).
O Επίκουρος, επίσης, στην “ Επικούρεια αίρεσις βίου”, η οποία συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Επίκουρος, Ηθική, η θεραπεία της ψυχής» (Ζωγραφίδης, 2009) πρότεινε κάποιεςαπλές σκέψεις
- για να απωθούμε τους φόβους και να ελέγχουμε τις επιθυμίες μας όπως:
“Όλοι ο άνθρωποι θέλουν να ζήσουν μια ευτυχισμένη ζωή και το θεωρούν αυτό υπέρτατο σκοπό τους…
Για να επιτύχουν αυτόν τον στόχο, όλοι οι άνθρωποι επιλέγουν πράγματα που πιστεύουν ότι συντελούν σε μιαν ευτυχισμένη ζωή…
Όμως, οι άνθρωποι νιώθουν και πόνο, όχι μόνο ευχαρίστηση…
Οι αιτίες του πόνου αποτελούν εμπόδια για την επίτευξη της ευτυχίας…
Για να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια, πρέπει είτε να εξαλειφθούν, είτε να καταλάβουμε εμείς ότι δεν χρειάζεται να νιώθουμε πόνο από αυτά (αταραξία της ψυχής)…
Νιώθουμε πόνο όταν δεν ικανοποιούνται οι ανάγκες μας…
Για να μην νιώθουμε πόνο θα πρέπει να ικανοποιούμε τις ανάγκες μας, να εκπληρώνουμε τις επιθυμίες μας και να μην επιτρέπουμε άλλους παράγοντες να μας ενοχλούν στην απόλαυση της ηδονής…
Όμως πόνο νιώθουμε κυρίως όταν προσπαθούμε να εκπληρώσουμε επιθυμίες μας και δεν μπορούμε…
Μήπως, λοιπόν, είναι απαραίτητο να διώξουμε από μέσα μας όλους τους φόβους μας;…
Αν, βρούμε ποιες επιθυμίες χρειάζεται να ικανοποιούμε και ποιες όχι και ποιους φόβους πρέπει να απομακρύνουμε, τότε μπορούμε να πετύχουμε και τον τελικό σκοπό μας, να ζήσουμε μια ευτυχισμένη ζωή…”.
Παρακάτω θα αναλύσουμε ορισμένες καταστάσεις για τις οποίες νομίζουμε ότι θα μας κάνουν ευτυχισμένους ενώ αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναρωτηθούμε ποια είναι τα πράγματα που νομίζουμε ότι θα μας κάνουν να έχουμε μια επιτυχημένη και χαρούμενη ζωή.
- ❖ Να αποκτήσουμε μια καλή δουλειά με έναν καλό μισθό;
- ❖ Να έχουμε πάρα πολλά χρήματα γιατί με αυτό το τρόπο θα έχουμε μια πιοευτυχισμένη ζωή;
- ❖ Να αγοράσουμε ωραία πράγματα (ένα καλό αυτοκίνητο, ένα ωραίο σπίτι);
- ❖ Να βρούμε την αληθινή αγάπη;
- ❖ Να αποκτήσουμε το τέλειο σώμα;
- ❖ Να ολοκληρώσουμε το συγκεκριμένο πρόγραμμα και να εξελίξουμε την ακαδημαϊκήμας καριέρα;
- ❖ Να δημιουργήσουμε καλές φιλίες και σχέσεις με την οικογένεια;
1. Εργασία και ευτυχία
Τα περισσότερα από αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω δεν κάνουν τόσο χαρούμενους τους ανθρώπους, όσο νομίζουμε.
Μια καλή δουλειά, είναι ένας από τους πρώτους στόχους που δηλώνονται από τους ανθρώπους, ότι θα τους κάνουν ευτυχισμένους. Ο Gilbert και η ομάδα του (1998) για να δουν αν είναι αλήθεια, προσπάθησαν να διερευνήσουν αν μια καλή δουλειά, κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους.
Προσέφεραν την ευκαιρία στους φοιτητές να επιλέξουν μία αμειβόμενη εργασία, την οποία οι περισσότεροι φοιτητές βρήκαν πραγματικά καλή και την ήθελαν. Αφού έκαναν αίτηση στη συγκεκριμένη εργασία μετά πληροφορούνται ότι δεν είχαν καταφέρει να προσληφθούν.
Κατά τη διάρκεια της αίτησης για τη δουλειά κλήθηκαν να κάνουν προβλέψεις πώς θα ένιωθαν πριν και μετά την ενημέρωση για την ενδεχόμενη απόρριψη τους.
Η κλίμακα που χρησιμοποιήθηκε για την πρόβλεψη τους κυμαινόταν από το ένα, ”δεν θα είσαι πολύ χαρούμενος” έως το δέκα, “θα είσαι πολύ χαρούμενος”.
Οι φοιτητές, από τα ερωτηματολόγια που συμπλήρωσαν, βρέθηκε να δηλώνουν πως η ευτυχία τους θα έπεφτε περίπου δύο μονάδες, αν πληροφορούνταν ότι απορρίφθηκαν, διότι δεν είχαν τα προσόντα για την συγκεκριμένη δουλειά.
Ο Gilbert και η ομάδα του (1998) ανακάλυψαν όμως ότι η ευτυχία τους μειώθηκε λιγότερο από την μονάδα. Λιγότερο από όσο πίστευαν οι ίδιοι οι φοιτητές.
Το πιο ενδιαφέρον εύρημα προέκυψε όταν ζητήθηκε από τους φοιτητές να προβλέψουν την ευτυχία τους πριν και μετά την πληροφόρηση μιας πιθανής τους απόρριψης, με την πεποίθηση ότι η απόφαση της απόρριψης τους δεν ήταν δίκαιη, ότι ήταν άδικη (ήταν κάτι που συνέβη στην συνέντευξη, δεν έδωσαν σημασία στα προσόντα τους κ.λ.π.).
Σε αυτή τη περίπτωση οι φοιτητές προέβλεψαν ότι θα μειωθεί η ευτυχία τους περίπου το ίδιο, περίπου μια πτώση των δύο μονάδων. Αλλά στην πράξη, όταν απορρίφθηκαν άδικα, η πραγματική μείωση ήταν μηδενική. Αυτή η έρευνα αφορούσε οποιαδήποτε δουλειά.
Όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι, που ερωτήθησαν σε μια έρευνα του LinkedIn (2014), η οποία συγκέντρωσε ένα δείγμα των 25. 311 ατόμων δήλωσαν ότι θέλουν μια δουλειά με μεγάλους μισθούς. Συγκεκριμένα, η έρευνα από το LinkedIn, μίλησε με νέους απόφοιτους και τους ρώτησε τι ψάχνουν σε μια δουλειά. Παρακάτω, φαίνονται τα στοιχεία που δημοσίευσαν. Αυτό που ήθελαν περισσότερο ήταν η αποζημίωση κι έναν μεγάλο, υψηλό μισθό.
Οι επιλογές των φοιτητών σχετικά με το τι ψάχνουν σε μια δουλειά.
Έρευνα του LinkedIn (2014)
Πίνακας 1: Στον πρώτο πίνακα ερευνώνται οι επιλογές των φοιτητών σχετικά με το τι θέλουν να αποκομίσουν από μια δουλειά. Το 61% δήλωσε ότι επιλέγει μια δουλειά βάσει της υψηλής αποζημίωσης που θα λάβει (Compensation) ενώ το 56% βάσει του υψηλού μισθού (Balance). Ακολουθούν οι προτιμήσεις τους με φθίνουσα σειρά : επιρροή της δουλειάς (impact) (40%), κουλτούρα (culture) (39%), ευκαιρίες καριέρας(career path) (37%), υπερηφάνεια που μπορούν να λάβουν από τη δουλειά τους (36%), ασφάλεια(34%), υψηλές προκλήσεις (33%), ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης(28%), καλοί συνάδελφοι(28%), επιπλέον εισφορές(28%), καλοί εργοδότες(27%), ευέλικτα ωράρια(25%), όραμα το οποίο καλύπτει η δουλειά(19%), μετακίνηση από και προς τη δουλειά(9%).
Οι ερωτηθέντες στην πλειοψηφία τους ήθελαν να αισθάνονται ότι πληρώνονται πολύ.
Αλλά ποιος μισθός θεωρείται ικανοποιητικός για έναν άνθρωπο, ώστε να νιώσει ότι είναι ευτυχισμένος; Τι θεωρείται αρκετό; Η Lyubomirsky (2007), στο βιβλίο της, “The How of Happiness”, αναφέρει στοιχεία για το πόσα χρήματα παραπάνω πιστεύουν οι άνθρωποι, ότι είναι ο μισθός που χρειάζονται, σε σχέση με τον μισθό που έχουν.
Οι άνθρωποι που κέρδιζαν 30.000 δολάρια, θεωρούσαν, πως για να καλυφθούν όλες τους οι ανάγκες, θα έπρεπε να κερδίζουν 50.000 δολάρια. Οι άνθρωποι που κέρδιζαν 100.000 δολάρια, ενώ κέρδιζαν διπλάσια χρήματα από τους υπόλοιπους που θεωρούσαν ότι 50000 θα τους ήταν αρκετά, δήλωσαν ότι θα έπρεπε να κερδίζουν περίπου 250.000 δολάρια.
Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχει κάποιος αντικειμενικός αριθμός. Αυτά που πιστεύουν οι άνθρωποι ότι χρειάζονται αυξάνονται κάθε φορά που κερδίζουν περισσότερα χρήματα.
Συνεπώς, αυτό φαίνεται να είναι ένα πρόβλημα για την εύρεση μιας καλής δουλειάς που θα παρέχει καλό μισθό καθώς έχουν ως βασικό τους κριτήριο τα περισσότερα χρήματα από ότι την καλύτερη ποιότητα δουλειάς.
American Freshmen Survey
Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, υπάρχει μια έρευνα, που οι ερευνητές την τρέχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, και είναι γνωστή ως “American Freshmen Survey”, η οποία εξετάζει τα εθνικά πρότυπα, κάθε δύο χρόνια. Αυτή η έρευνα διεξάγεται για εξαιρετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Μελέτησαν και μελετούν τους πρωτοετείς φοιτητές από το 1967 και συνεχίζουν ακόμα.
Η τελευταία δημοσίευση ήταν το 2005, η οποία περιλαμβάνει μία πολύ μεγάλη ομάδα. Πάνω από 200.000 άνθρωποι, από σχεδόν 400 διαφορετικές σχολές έλαβαν μέρος στην έρευνα.
Αυτό που διαπιστώνεται από τους περισσότερους πρωτοετείς το 2005, είναι ότι λένε το σημαντικό στη ζωή, είναι να είσαι πολύ ευκατάστατος, σε ποσοστό 71% και μόνο περίπου οι μισοί απ’ τους πρωτοετείς πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να αναπτύξει κάποιος μια φιλοσοφία ζωής.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι τα ποσοστά από το 1967, είναι αντίστροφα.
Μόνο σχεδόν το 40% των ανθρώπων πίστευε ότι πρέπει να είσαι πολύ πλούσιος, τη δεκαετία του ’60. Πολλοί πίστευαν, ότι έπρεπε να αναπτύξουν μία ουσιαστική φιλοσοφία ζωής. Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα αντιστροφή για το πόσο σημαντικά είναι τα οικονομικά.
Ed Diener
Αυτό θέτει το ερώτημα: σε κάθε περίπτωση τα χρήματα θα μας κάνουν πιο ευτυχισμένους; Ο ψυχολόγος Ed Diener (2001) συμπεριλαμβάνει στο βιβλίο του για την ευτυχία, “Unlocking the Mysteries of Psychological Wealth” πολλές μελέτες του και υπαινίσσεται ότι ο πλούτος είναι ψυχολογικός όχι οικονομικός.
Ο Diener στις μελέτες του, προσπαθεί να εξετάσει το συσχετισμό μεταξύ του εισοδήματος και της ικανοποίησης από τη ζωή, δηλαδή, αν το εισόδημα ενός ανθρώπου, σχετίζεται με το πόσο ικανοποιημένος είναι από τη ζωή του. Αν σχετίζεται, θα πρέπει όταν το εισόδημα αυξάνεται, να αυξάνεται η ικανοποίηση από τη ζωή του. Ένας ισχυρός συσχετισμός κυμαίνεται στο 0.99, ένας πιο ασθενής στο 0,75, ένας ασθενέστερος στο 0.50 και ούτω καθ’ εξής.
Στη συγκεκριμένη μελέτη ο συσχετισμός είναι της τάξης του 0.25. Υπάρχει συσχετισμός αλλά είναι πολύ ασθενής. Δεν μπορεί, δηλαδή, να βρεθεί για ένα συγκεκριμένο εισόδημα, που βρίσκεται η ικανοποίηση του ατόμου από τη ζωή του. Οπότε, ναι, υπάρχει συσχετισμός, αλλά δεν χαρτογραφείται τόσο καλά όσο πιστεύεται.
Στον παρακάτω πίνακα αναλύετε ο συσχετισμός μεταξύ των διαφόρων χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα. Υπάρχει ένα ενδιαφέρον μοτίβο, στον συσχετισμό μεταξύ της ικανοποίησης από τη ζωή και του οικογενειακού εισοδήματος. Αν κάποιος βρίσκεται σε μια φτωχή χώρα, είναι αλήθεια ότι καθώς αυξάνεται το εισόδημα του, η ικανοποίηση του από τη ζωή αυξάνεται. Αυτό κατά πάσα πιθανότητα συμβαίνει, επειδή εάν είναι κάποιος πολύ φτωχός, δεν μπορεί να φροντίσει ούτε για τις βασικές του ανάγκες. Αλλά εάν κάποιος ζει σε πλούσια χώρα, δεν φαίνεται κάποιος συσχετισμός (Diener & Oishi, 2000).
Πίνακας 2: Η ικανοποίηση από τη ζωή και η οικονομική ικανοποίηση σε σχέση με το οικογενειακό εισόδημα στις φτωχές και πλούσιες χώρες
Diener & Oishi (2000)
Πίνακας 2 και 3: Στον δεύτερο και τρίτο πίνακα ερευνάται Η ικανοποίηση από τη ζωή και η οικονομική ικανοποίηση σε σχέση με το οικογενειακό εισόδημα στις φτωχές και πλούσιες χώρες
Wealthier nations: Πλουσιότερα έθνη
Poorer nations: Φτωχότερα έθνη
Family income: Οικογενειακό εισόδημα
Mean life satisfaction: Μέσος όρος ικανοποίησης από τη ζωή
Το συμπέρασμα είναι ότι το εισόδημα φαίνεται να έχει αντίκτυπο, αλλά όχι τόσο μεγάλο, και ο αντίκτυπος που έχει ως επί το πλείστον αφορά τις φτωχότερες χώρες, όπου η αύξηση του εισοδήματος σημαίνει ότι θα έχει κάποιος πρόσβαση σε βασικές ανάγκες, όπως καθαρό νερό, τροφή και βασική υγειονομική περίθαλψη.
Για τους κατοίκους των ανεπτυγμένων-πλουσίων χωρών, δεν έχει ιδιαίτερο αντίκτυπο και φαίνεται μόλις καλύψει κάποιος τις βασικές του ανάγκες, το να λαμβάνει επιπλέον χρήματα δεν πρόκειται να τον βοηθήσουν να αυξήσει την ικανοποίηση του απο τη ζωή.
Τα τελευταία στοιχεία για τη σύνδεση μεταξύ εισοδήματος και ικανοποίησης, προέρχονται από μια πρόσφατη επιστημονική εργασία των Kahneman και Deaton (2010), οι οποίοι είναι ψυχολόγοι και οικονομολόγοι και έχουν πάρει το βραβείο Νόμπελ Οικονομικών.
Οι δυο ερευνητές μελέτησαν εάν υπάρχει κάποιο σημείο πάνω από το οποίο, αν αποκτήσει κάποιος αυτό το εισόδημα, δεν πρόκειται να έχει πλέον βελτίωση στην ευτυχία του. Για να το κάνουν αυτό, εξέτασαν Αμερικάνους με διαφορετικούς τρόπους μέτρησης της ικανοποίησης από τη ζωή. Εξέτασαν κάποιες παραμέτρους που τις ονόμασαν θετικά συναισθήματα, όπως το πόσο χαμογελά κάποιος στην καθημερινότητα του.
Αυτός είναι ένας καλός δείκτης πρόβλεψης της ευτυχίας. Επίσης, εάν αναφέρουν ότι δεν είναι μελαγχολικοί ή ότι δεν έχουν άγχος. Από την έρευνα διαπιστώνονται δύο πράγματα. Το ένα αφορά στα κατώτατα εισοδήματα.
Όσο περισσότερα χρήματα κερδίζεις, τόσο αυξάνεται η ευτυχία, μέχρι που σταθεροποιείται. Σταθεροποιείται ακόμα και όταν τα εισοδήματα γίνονται σημαντικά μεγαλύτερα
. Το όριο για αυτή τη σταθεροποίηση φαίνεται πως υπάρχει, και είναι περίπου 75.000 δολάρια για τις Η.Π.Α.. Απ’ αυτό το σημείο και μετά, οι Αμερικάνοι δεν πρόκειται να δουν πλέον βελτίωση σε οποιοδήποτε πτυχή της ζωής τους.
Πίνακας 4: Ικανοποίηση από τη ζωή σε σχέση με το ετήσιο εισόδημα
(Kahneman & Deaton, 2010)
Πίνακας 3: Στον τέταρτο πίνακα ερευνάται η Ικανοποίηση από τη ζωή σε σχέση με το ετήσιο εισόδημα
Fraction of population experiencing: δείγμα εμπειριών του πληθυσμού Positive affect: θετική επίδραση
Not blue: όχι μπλε (όχι κατάθλιψη)
Ladder: σκάλα (κλιμάκωση)
Stress free: χωρίς στρες
Annual income: ετήσιο εισόδημα
Το παραπάνω είναι το αποτέλεσμα της έρευνας τους, βρήκαν αυτό που ονομάζουν συναισθηματική ευεξία η οποία, αυξάνεται μαζί με το εισόδημα, αλλά σταματάει μετά τα 75.000 δολάρια. Είναι το μέσο εισόδημα αποφοίτου Πανεπιστημίου, στην ηλικία των 34 ετών. Βασικά, όταν κάποιος γίνει 34 ετών δεν πρόκειται να αυξηθεί άλλο η ευτυχία του εξαιτίας του εισοδήματός του. Αυτό ήταν το εύρημα των Kahneman και Deaton (2010) οι οποίοι μέτρησαν, επίσης, αυτό που ονομάζουν “Αξιολόγηση Ζωής”. Έλεγαν, δηλαδή, στους συμμετέχοντες “Φαντάσου ότι μπορείς να αξιολογήσεις τη ζωή σου σε μια κλίμακα από το 0 έως το 10, όπου το 0 είναι η χειρότερη ζωή που μπορεί να βιώνεις καιτο 10 είναι η καλύτερη. Πού τοποθετείς τον εαυτό σου σε αυτή την κλίμακα; Ποια είναι η αντίληψη σου για τη δική σου τη ζωή; Όχι αν είσαι πραγματικά χαρούμενος ή μελαγχολικός ή αγχωμένος, αλλά η δική σου οπτική για τη ζωή σου”. Αφού τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν, τα εξέτασαν σχετικά με το πώς εξελίσσονται σε
σχέση με το εισόδημα. Το εύρημα είναι ότι αν και η συναισθηματική ευεξία δεν αυξάνεται μετά τα 75.000$, οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η αυτοαξιολόγηση της ζωής αυξάνεται. Υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα στο πως αισθάνονται οι άνθρωποι και στο πως αξιολογούν την πραγματική τους ζωή. Αυτή είναι η ιδέα ότι το υψηλό εισόδημα δε σημαίνει απαραίτητα και ευτυχία, αλλά σε κάνει να πιστεύεις ότι η ζωή σου είναι πιο χαρούμενη, όταν λες “βγάζω 200.000 δολάρια”. Ως εκ τούτου, τα χρήματα δεν πρόκειται να βοηθήσουν να γίνουμε πιο ευτυχισμένοι.
|
Συνεχίζοντας, ένας τρόπος που οι άνθρωποι ξοδεύουν τα χρήματα τους είναι να αγοράζουν υλικά αγαθά (σπίτι με πισίνα, ακριβό αυτοκίνητο κ.λ.π.) γιατί έτσι πιστεύουν πως θα γίνουν πιο ευτυχισμένοι. Αλλά γίνονται πιο ευτυχισμένοι με αυτό το τρόπο; Τα εντυπωσιακά πράγματα μας κάνουν πιο ευτυχισμένους; Οι Nickerson και οι συνεργάτες (2003) έδειξαν σε μελέτη τους ότι το να σκεφτόμαστε για πράγματα, να είμαστε υλιστικοί, να |
|
επιθυμούμε να αποκτήσουμε πράγματα, φαίνεται να μας κάνει να νιώθουμε χειρότερα, από ό,τι θα ήμασταν αν δεν σκεφτόμασταν να τα αποκτήσουμε. Σε αυτή την έρευνα εξετάζουν τις στάσεις των πρωτοετών σχετικά με την απόκτηση εντυπωσιακών πραγμάτων και την κατάκτηση της ευτυχίας με αυτό τον τρόπο. Αυτό που βρήκαν είναι ότι οι άνθρωποι που ανέφεραν υλιστικές στάσεις, που επιθυμούσαν πράγματα, είχαν λιγότερη ικανοποίηση από τη ζωή από τους μη υλιστές. |
2. Έρωτας και ευτυχία
Τι συμβαίνει, όμως, στην περίπτωση που κάποιος αναζητά την αληθινή αγάπη; Το να ερωτευτεί και συγκεκριμένα να παντρευτεί κάποιος, αυτό θα τον κάνει στα αλήθεια πιο ευτυχισμένο; Ο Lucas με τους συνεργάτες του (2003) εξέτασαν μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων για πολλά χρόνια (διαχρονική έρευνα). Αυτό που συμβαίνει όταν παρατηρείτε μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι ότι οι συνθήκες ζωής τους αλλάζουν. Κάποιοι από αυτούς του δείγματος παντρεύτηκαν, κάποιοι χώρισαν, κάποιοι έκαναν παιδιά, κάποιοι δεν παντρεύτηκαν αλλά έκαναν παιδιά κ.α.. Αυτό που βρήκαν από την έρευνα τους, λοιπόν, είναι ότι οι παντρεμένοι είναι όντως πιο ευτυχισμένοι από τους ανύπαντρους αλλά μόνο στα πρώτα ένα ή δυο χρόνια της έγγαμης ζωής τους. Υπάρχει το φαινόμενο του μήνα του μέλιτος, όπου οι άνθρωποι αναφέρουν ότι είναι πιο ευτυχισμένοι αλλά μετά από αυτό, επανέρχονται στο προηγούμενο επίπεδο.
Οι άνθρωποι που είναι παντρεμένοι είναι εξίσου ευτυχισμένοι με τους ανύπαντρους.
Η έρευνα αναφέρεται στην ευτυχία σε σχέση με το σημείο μηδέν, που αναπαριστά τη χρονική στιγμή του γάμου. Στα δυο πρώτα χρόνια αφότου γνωρίσουν τον σύντροφο τους οι άνθρωποι και πριν παντρευτούν, η ευτυχία είναι στατιστικά υψηλότερη από αυτήν των ελεύθερων ατόμων. Έπειτα στο μήνα του μέλιτος παραμένει υψηλή, αλλά βασικά μετά τη δεύτερη χρονιά, επιστρέφει στη βασική τιμή και πάλι.
3. Εξωτερική εμφάνιση/βάρος και ευτυχία
Κάτι άλλο που ίσως πιστεύεται ότι θα κάνει ευτυχισμένους τους ανθρώπους έχει να κάνει με την ιδέα του να έχουμε το τέλειο πρόσωπο ή σώμα. Ο Jackson και οι συνεργάτες του (2014) έκαναν μία έρευνα με περίπου 2.000 παχύσαρκα άτομα, τα οποία πραγματικά, τουλάχιστον όσον αφορά την υγεία τους, ίσως να έπρεπε να χάσουν βάρος. Συνεπώς, αυτό που έκαναν ήταν να παρακολουθήσουν αυτά τα άτομα για σχεδόν τέσσερα χρόνια κατά τη διάρκεια της δίαιτας τους. Κάποιοι στο πρόγραμμα, (στα τέσσερα αυτά χρόνια) έχασαν βάρος, που είναι αυτό που στοχεύει το πρόγραμμα κάποιοι άλλοι σε αυτή την ομάδα, πήραν βάρος, και κάποιοι στην ομάδα διατήρησαν το βάρος τους. Όλοι τους ξεκίνησαν το πρόγραμμα, γιατί πίστευαν ότι το αδυνάτισμα θα τους κάνει ευτυχισμένους. Στην αρχή όλοι μοιάζουν, όσον αφορά τα επίπεδα ευτυχίας τους αλλά τέσσερα χρόνια μετά, αυτοί που μάλιστα έχασαν βάρος
βρίσκονται στη χειρότερη κατηγορία. Είναι αυτοί που αναφέρουν την πιο καταθλιπτική διάθεση. Και μάλιστα είναι σχεδόν διπλάσια η καταθλιπτική διάθεση από ό,τι διαπιστώνεται στους υπόλοιπους. Η συμμετοχή σε πρόγραμμα αδυνατίσματος, άσχετα με το αποτέλεσμα, φαίνεται να προκαλεί περισσότερη κατάθλιψη. Ειδικά αν τα καταφέρει κάποιος στο πρόγραμμα αδυνατίσματος, γίνετε πιο δυστυχισμένος. Οπότε η απώλεια βάρους δεν θα μας κάνει τόσο ευτυχισμένους όσο νομίζουμε.
Πίνακας 5: Ποσοστά κατάθλιψης στις ομάδες αυτών που έχασαν βάρος, σε αυτούς που διατήρησαν το βάρος τους και σε αυτούς που κέρδισαν βάρος.
(Jackson et al., 2014)
Πίνακας 4: Στον πέμπτο πίνακα ερευνώνται τα Ποσοστά κατάθλιψης στις ομάδες αυτών που έχασαν βάρος, σε αυτούς που διατήρησαν το βάρος τους και σε αυτούς που κέρδισαν βάρος
Proportion with depressed mood: ποσοστό με καταθλιπτική διάθεση
Baseline: πρώτη μέτρηση
Follow – up: δεύτερη και τελική μέτρηση Weight loss: απώλεια βάρους
Weight stable: διατήρηση βάρους Weight gain: Προσθήκη βάρους
|
Τι γίνεται, όμως, με πιο ακραίες αλλαγές στο σώμα, όπως η πλαστική χειρουργική; Θα μπορούσαν τέτοιες αλλαγές να μας κάνουν πιο ευτυχισμένους; Ο Von Soest και οι συνεργάτες του (2012) παρακολούθησαν μια συγκεκριμένη ομάδα ατόμων, που υπήρχε η πιθανότητα να υποβληθούν σε πλαστικές, όπως είναι οι έφηβοι. Μελέτησαν έφηβους για πάνω από 13 χρόνια. Όσοι έκαναν πλαστική, μετά την επέμβαση οι δείκτες εξωτερικής εμφάνισης έδειξαν οτι τους άρεσε η εμφάνιση τους λιγότερο. Επίσης, κάποιοι παρουσίασαν αυτοκτονικό ιδεασμό, υπερκατανάλωση αλκοόλ, και προβλήματα διαταραχής διαγωγής. Οι άνθρωποι που τελικά έκαναν πλαστική επέμβαση, ήταν ήδη χειρότερα από τους υπόλοιπους. Όλοι οι δείκτες που εξέτασαν, χειροτέρευσαν μετά την επέμβαση. Ως εκ τούτου, οι ακραίες αλλαγές στην εμφάνιση ή ακόμα ο καθορισμός τέτοιων |
|
στόχων μοιάζει να μειώνει την ευεξία. Γιατί, λοιπόν, όλα αυτά που νομίζουμε ότι θα μας κάνουν ευτυχισμένους δεν το κάνουν; Η Lyubomirsky (2007) προσπαθώντας να αναλύσει πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν τα γονίδια στην ευτυχία και πώς οι συνθήκες ζωής συμβάλλουν στην ευτυχία. Για να διερευνήσει τον ρόλο των γονιδίων, κατάφερε να μελετήσει διάφορους δείκτες ευτυχίας σε μονοζυγωτικά δίδυμα. Συνέκρινε τον συσχετισμό ευτυχίας τους με τους συσχετισμούς ευτυχίας σε ετεροζυγωτικά δίδυμα, που δεν έχουν τα ίδια γονίδια, αλλά ζουν σε παρόμοιες συνθήκες. Σε ένα γράφημα πίτας, μια αρκετά μεγάλη φέτα αντικατοπτρίζει τα γονίδια. Φαίνεται ότι έχουμε ένα γενετικό σημείο αναφοράς για την ευτυχία. Η ιδέα ότι κάποιοι άνθρωποι είναι αισιόδοξοι, κάποιοι άνθρωποι είναι απαισιόδοξοι, φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τα δεδομένα, αλλά πολύ λιγότερο από ό,τι πιστεύουμε. Οι γενετικοί παράγοντες είναι το 50%. Υπάρχουν κι άλλες επιρροές. Οι συνθήκες ζωής φαίνεται ότι επηρεάζουν μόνο το 10% της ευτυχίας. Το τελευταίο 40% έχει να κάνει με την προσωπικότητα, τις προθέσεις, τις πράξεις και τις συνήθειες των ατόμων. Επομένως, το 40% είναι σημαντικό και από αυτό μπορούμε να επιδιώκουμε οι ίδιοι την ευτυχία μας σε αντίθεση με τα άλλα μέρη, τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Το συμπέρασμα είναι ότι υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να γίνουμε πιο ευτυχισμένοι αλλά πολλοί υλικοί στόχοι που θέτουμε, γιατί νομίζουμε ότι θα μας κάνουν ευτυχισμένους, δεν μας κάνουν πραγματικά ευτυχείς. Άρα πρέπει να επιλέξουμε τους σωστούς στόχους, ( για αυτό θα μιλήσουμε σε επόμενα μαθήματα) καθώς πολλές από τις διαισθήσεις μας για την ευτυχία είναι λανθασμένες. |
Βιβλιογραφικές αναφορέςΑρχαία Ελληνική Γραμματεία “ Οι Έλληνες”. Επίκουρος, Άπαντα (1992). Εκδόσεις Κάκτος. Αθήνα. Ζωγραφίδης, Γ., (2009) Επίκουρος, Ηθική, Η θεραπεία της ψυχής. Εκδόσεις, Ζήτρος. ΑΘήνα Πλεξίδας, Ι. ( 2020). Επίκτητος, Εγχειρίδιον, Οδηγός για μια ευτυχισμένη ζωή. Εκδόσεις Αρμός, Αθήνα. Diener & Oishi (2000). Money and happiness: Income and subjective well-being across nations. Culture and Subjective Well-Being, Cambridge, MA: MIT Press. |
|
Eagan, et al. (2015). The American Freshman Survey. Higher Education Research Institute, Page 53, Weighted National Norms—All Respondents. Jackson et al. (2014). Psychological changes following weight loss in overweight and obese adults: A |
|
prospective cohort study. PLOS, 9(8): e104552. 107(38), 16489-16493. |
|
in Marital Status. Journal of Personality and Social Psychology, 84(3), 527-539. |
|
NY: Penguin Books. Page 44. |
|
Consequences of the Goal for Financial Success. Psychological Science, 14, 531-536. |
|
health: a population-based follow-up study among Norwegian females. Psychological Medicine, 42(3), 617- |
|
626. |
