Στην αγορά του…«al-Darb al-Ahmar» του Καΐρου.
«Ό, τι αντικείμενο μπορεί να κατασκευαστεί στον κόσμο», έγραψε ο Οθωμανός ταξιδιώτης Evliya Çelebi το 1671, «οι φτωχοί του Καΐρου το κρατούν, το εκθέτουν και το εμπορεύονται». Σχεδόν 350 χρόνια αργότερα, αυτή η παράδοση ζει στο al-Darb al-Ahmar. Αυτή η γειτονιά 100.000 ανθρώπων, νοτιοανατολικά του κεντρικού Καΐρου, λέγεται ότι φιλοξενεί χίλια εργαστήρια. Το μέρος γεμίζει με τεχνίτες που δημιουργούν τα πάντα, από σκηνές, βιβλία, κουτιά και φανάρια από ορείχαλκο έως γυάλινα μπολ και μεταξωτά χαλιά.
Ο δρόμος των κατασκευαστών σκηνών αιχμαλωτίζει αυτό το πνεύμα του εμπορίου. Χτισμένος το 1650, ως στοά, αυτός ο σκεπαστός δρόμος φιλοξενεί μια σειρά από χώρους εργασίας των οποίων οι εσωτερικοί χώροι είναι επενδυμένοι με διακοσμητικά υφάσματα. Από μια κοιλότητα στο τείχος της Οθωμανικής εποχής, ένας υφαντής που ονομάζεται Χασάν λέει ότι η al-khayyamiya, η τέχνη της σκηνής, ανάγεται στην εποχή των Φαραώ. Μερικοί από τους σημερινούς υφαντές προέρχονται από τις οικογένειες που παράγουν το kiswa, το ύφασμα που κάλυπτε τη μεγάλη πέτρα στη Μέκκα, καθώς και σκηνές, υφάσματα και σέλες για όσους ξεκινούσαν για προσκύνημα στον πιο ιερό χώρο του Ισλάμ.
Η περιοχή, που καλύπτει λίγο κάτω από ένα τετραγωνικό μίλι, περιέχει περισσότερα από 40 μνημεία που χτίστηκαν κατά τη διάρκεια των διαδοχικών εποχών Fatimid, Ayyubid, Mamluk και Ottoman. Σε συνεργασία με την κυβέρνηση, πολλά από αυτά, όπως το τζαμί Aqsunqur και το συγκρότημα Amir Khayrbak, έχουν αποκατασταθεί από την Aga Khan Development Network (AKDN) – μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, που εργάζεται για τη βελτίωση της ευημερίας και των προοπτικών των ανθρώπων που κατοικούν στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Δίπλα στο τζαμί Aslam al-Silahdar του 14ου αιώνα, υπάρχει ένα σπίτι που βάφει νήματα. Ο κάτοικος του σπιτιού είναι βαφέας νημάτων για πάνω από 73 χρόνια. Μεταφέρει μπάλες από βαμβάκι από ένα πέτρινο λουτρό μαύρης βαφής. Σκούρο υγρό που αχνίζει, ρέει στο πάτωμα. Κάτω από το επαναστατικό καθεστώς του Νάσερ, η επιχείρηση ήταν καλή: «Οι Ρώσοι έδιναν όπλα και οι βαφιάδες έδιναν πανί». Αλλά το 1967 τα πράγματα άλλαξαν μετά τον καταστροφικό εξαήμερο πόλεμο εναντίον του Ισραήλ. Ο Σαντάτ διαδέχτηκε τον Νάσερ, ο οποίος απελευθέρωσε την οικονομία και επέτρεψε τις εγχώριες και ξένες επενδύσεις. Φθηνότερα προϊόντα εισήλθαν στην τοπική αγορά. Οι μικροί παραγωγοί χτυπήθηκαν. Πολλοί έχασαν τη δουλειά τους.
Bιβλίο για τον Μέγα Αλέξανδρο
Οι περισσότεροι τεχνίτες, άνδρες και γυναίκες είναι προσηλωμένοι στην ιστορία τους, αναβιώνοντας στοιχεία του πολιτισμού τους κάθε μέρα. Μέσα στο εργαστήριο δύο βιβλιοδετών κοντά στο τζαμί al-Azhar του Καΐρου, δένονται 150 βιβλία την ημέρα. Αυτή τη στιγμή δένεται ένα tafsir, ένα σχόλιο για το Κοράνι, γραμμένο το 1232 μ.Χ.. Στο εργαστήριο υπάρχει και ένα «ειδικό» βιβλίο για τον Μέγα Αλέξανδρο, που πρωτοπαρασκευάστηκε στον πάπυρο το 330 π.Χ.
Όταν ο Evliya Çelebi επισκέφθηκε το Κάιρο τον 17ο αιώνα, κατέγραψε 20 εργαστήρια που απασχολούσαν 300 κατασκευαστές χαλιών.. Σε ένα μικρό δωμάτιο στο πίσω μέρος της γειτονικής παραγκούπολης Manshiyat Naser, αυτό το επάγγελμα είναι ζωντανό ακόμα και σήμερα. Χρειάζονται δύο άτομα και έξι μήνες για την παραγωγή μεταξωτού χαλιού δύο με τριών μέτρων.
Κοντά στο al-Darb al-Ahmar βρίσκεται η Πόλη των Νεκρών του Καΐρου, όπου ντόπιοι θάβονται εκεί από τη Μουσουλμανική κατάκτηση της Αιγύπτου, πριν από 1.300 χρόνια. Σήμερα, λόγω της ταχείας αστικής ανάπτυξης, 250.000 άνθρωποι ζουν ανάμεσα στα ιερά και τους τάφους.
Οί κάτοικοι της περιοχής λένε ότι το έργο τους έχει συσχετιστεί με φαντάσματα και μύθους που περιστρέφονται γύρω από τον βασιλιά Σολομώντα και το πως εξαπάτησε τη βασίλισσα του Σαβά.
Κατά το σούρουπο, ένα αγόρι που παραδίδει ψωμί, ποδηλατεί ισορροπώντας ένα δίσκο με φρεσκοψημένο baladi aish (αιγυπτιακό επίπεδο ψωμί) στο κεφάλι του.
Λίγο πιο κάτω το αγόρι θα παραδώσει ψωμί στον Μοχάμεντ, έναν κατασκευαστή φαναριών τρίτης γενιάς. Μέσα στο εργαστήριό του, ημιτελή ορειχάλκινα και σιδερένια φανάρια στηρίζονται σε ράφια και τραπέζια. Για να φτιάξει τα περίτεχνα μεταλλικά κομμάτια του , βασίζεται στην κληρονομιά του Καΐρου, χρησιμοποιώντας Ανδαλουσιανά και Μαροκινά σχέδια.
Φαίνεται ότι η ιστορία ταξιδεύει σε αυτό το μέρος όπως οι γραμμές της παλίρροιας. Το αποτύπωμα της γίνεται αισθητό, αλλά μόνο ελαφρά. Αυτοί οι τεχνίτες βρίσκονται στην καρδιά αυτού του ταξιδιού. Παρά την ταραχή στη χώρα τους και στην ευρύτερη περιοχή, καταφέρνουν να τα βγάζουν πέρα σε καθημερινή βάση.
